Rozmowa z Mateuszem Pindlem, prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Coś, czym w pierwszym tygodniu maja żył świat, Europa, Polska, a na pewno Śląsk i Katowice – Europejski Kongres Gospodarczy i debata o „Energii i klimacie w mieście”. Trudno wyobrazić sobie ją bez udziału przedstawicieli WFOŚiGW.
Mateusz Pindel: Zdecydowanie tak. Problematyka transformacji sektora paliw i energii oraz całej gospodarki w kierunku wyeliminowania ich negatywnego wpływu na klimat – to tematy obok których nie możemy przechodzić obojętnie. Dlatego cały Zarząd Funduszu w Katowicach, wspólnie z prezes NFOŚiGW Dorotą Zawadzką, uczestniczył w panelu poświęconym szeroko pojętej transformacji energetycznej, która jest ogromnie ważna. Termomodernizacja, wymiana źródeł ciepła i jego odzyskiwanie, a przede wszystkim finasowanie transformacji energetycznej mają kluczowe znaczenie dla przyszłości naszego środowiska, ale by to przyniosło oczekiwane efekty, trzeba o tym rozmawiać tu i teraz, wyznaczać kierunki na przyszłość oraz je realizować.
No właśnie! WFOŚiGW działa głównie z myślą o mieszkańcach, a szczególnie w kontekście Priorytetowego Programu „Czyste Powietrze”. Wasz, można powiedzieć, flagowy program.
MP: Warto podkreślić, że do 6 maja od początku rozpoczęcia programu wpłynęło do naszego Funduszu ponad 122 tysiące wniosków! Średnio tygodniowo było to między 300 do 500 wniosków. Obecnie to aż 800 do 1000 takich wniosków na tydzień i te liczby nie maleją. Wnioski te opiewają na kwotę bliską 3 mld złotych! Dane te pokazują, jak ten program był i jest potrzebny w skali kraju, w tym w szczególności w województwie śląskim.
I tu chciałbym uspokoić mieszkańców regionu, Beneficjentów tego programu, wszystkie umowy, które zostały podpisane z Funduszem w ramach Programu „Czyste Powietrze” będą nadal realizowane i zostaną dla nich wypłacone środki. Zgodnie z zapowiedziami Pani Minister Pauliny Hennig–Kloski, Program „Czyste Powietrze” ma zapewnione trwałe, stabilne, wieloletnie źródło finansowania. W tym celu 16 kwietnia podpisałem umowę o dofinansowanie w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko na kwotę 710 mln zł. FENiKS to kolejna pula środków, dzięki której jesteśmy w stanie utrzymać ciągłość programu oraz zapewnić, że finasowanie programu nie jest zagrożone. Co więcej, kierując się troską o naszych Beneficjentów, program jest cały czas zmieniany. Aktualne zasady mają chronić wnioskodawców i ograniczać nieuczciwe praktyki związane m.in. ze sprzedażą nieefektywnych urządzeń, które bez termomodernizacji domu, zamiast obniżać, to podwyższają rachunki za ogrzewanie. Rewizja programu ruszyła 22 kwietnia. Najważniejszy aspekt: lista zielonych urządzeń i materiałów, czyli akredytowanych, zatwierdzonych przez Instytut Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego. Powyższe dotyczy pomp ciepła oraz kotłów zgazowujących drewno i kotłów na pellet tylko z tych wpisanych na listę ZUM. To ma być gwarancja wyboru urządzeń o potwierdzonej jakości, czyli takich, które spełniają deklarowane w karcie produktu i etykiecie energetycznej parametry oraz rzeczywiście przełożą się na efektywniejsze ogrzewanie domów.
Program stale się zmienia, upraszcza i to ogromnie ważne, bo dzięki temu staje się coraz bardziej zrozumiały, jasny i coraz więcej Beneficjentów zyskuje.
MP: Chciałbym podkreślić to wyraźnie i wskazać na jakość powietrza sprzed uruchomienia programu, a tę obecną. Pokazuje to ostatni Ranking Polskiego Alarmu Smogowego, który przygotował zestawienia gmin, które są najaktywniejsze w Programie „Czyste Powietrze”. Jako jednego z liderów zmian antysmogowych wskazano Miasto Rybnik, które jeszcze kilka lat temu, było jedną z najbardziej zanieczyszczonych smogiem aglomeracji w Polsce i w Europie. Tam w ciągu kilku lat, liczba dni smogowych w mieście spadła ze 134 rocznie, do 16. Na 20 gmin w skali kraju – tych najaktywniejszych, jeśli chodzi o liczbę wniosków złożonych w Programie „Czyste Powietrze” – aż 16 jest z województwa śląskiego. Nasze województwo jest bezkonkurencyjnym liderem programu.
Ale… WFOŚiGW to nie tylko Program „Czyste Powietrze”. Działalność Funduszu dotyczy szerokiego spectrum zadań, które ogłaszane i realizowane są w tempie zawrotnym. Ich wspólnym celem jest dbałość o coraz lepszy stan naszego środowiska.
MP: To prawda… Takim przykładem jest chociażby „Zielona Pracownia”. Jubileuszowa, 10-ta edycja konkursu. Do naszego Funduszu wpłynęło blisko 150 wniosków. Mieliśmy środki na sfinansowanie około 55 zielonych pracowni. Ale, w związku z tym, że to właśnie edycja jubileuszowa, podjęliśmy decyzję, że dofinansujemy 70 pracowni na kwotę prawie 3,5 mln złotych! Do tej pory w województwie śląskim zostało sfinansowanych i otwartych ponad 600 zielonych pracowni na kwotę 26 mln złotych! To jest bardzo ważna kwestia, ponieważ możliwość pobierania nauki, kształcenia się w nowoczesnych, doposażonych pracowniach to naprawdę jest coś wspaniałego! Ja, mimo że jestem dosyć młodym rocznikiem, nie miałem okazji do zdobywania wiedzy w aż tak pięknych, zmodernizowanych, nowoczesnych warunkach. Taka pracownia jest miejscem, w którym aż chce się uczyć, chce się do tej szkoły chodzić. I na tym nam bardzo zależy, bo rozpoczynając swoją misję jako prezesa Funduszu, stawiam na edukację ekologiczną i przyrodniczą. I chcę to realizować, rozpoczynając od naszych najmłodszych mieszkańców województwa. To co wyniesiemy z domu, ze szkoły, procentuje przecież potem w życiu dorosłym. Dlatego już dziś zapraszam wszystkie organy prowadzące placówki oświatowe do składania wniosków w 2 edycji konkursu „EKOpracownia pod chmurką” – to taka Zielona Pracownia tylko na zewnątrz. Wnioski przyjmujemy do 14 czerwca! Wszystkie informacje znajdziecie Państwo na stronie internetowej katowickiego Funduszu.
Fundusz bardzo mocno stawia na edukację – wspomniana tu „Zielona pracownia”. Ale dba też o edukację nie tylko wśród mieszkańców, ale też i pracowników samorządów: szkoli, dokształca.
MP: Dokładnie tak jest. Chcemy, by Fundusz był też na zewnątrz odbierany jako instytucja, która na co dzień pomaga i wspiera wnioskodawców w pozyskiwaniu środków. Prowadzimy szkolenia pracowników obsługujących punkty konsultacyjne Programu „Czyste Powietrze” prowadzone w gminach, które podpisały z nami porozumienie w tym zakresie. Obecnie jest to aż 146 gmin z naszego regionu! Tylko w marcu przeszkoliliśmy blisko 180 pracowników tych samorządów. Zmierzam do tego, by wyjść do mieszkańców, by dać im jak najwięcej możliwości skorzystania z naszego doradztwa i z naszej wiedzy. Jesteśmy dla nich i będziemy robić wszystko, by terminy oceny wniosków jeszcze bardziej skracać. Jako nowy Zarząd czynimy starania, aby jeszcze więcej środków przeznaczać na działania związane z wszelkimi działaniami proekologicznymi, mówiąc krótko im więcej środków przeznaczamy na powyższe działania, tym większy zysk dla środowiska. Od tego jesteśmy i w tym kierunku podążamy.
Rozmawiała: Hanna Grabowska-Macioszek
