Rozmowa z Tomaszem Bednarkiem, prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Zimy nie było i już raczej nie będzie (może w grudniu 2020?), trudno zatem określić, czy sezon grzewczy chyli się ku końcowi, a może tak naprawdę jeszcze się nie rozpoczął? To znaczy nie było aż takiej dużej chyba potrzeby, by się rozpoczął, no ale to oczywiście taki żart. On był i jest, (z nastaniem wiosny będzie zanikał rzecz jasna) i mieszkańcy naszego województwa w mniejszym, bądź większym stopniu swoje gospodarstwa domowe ogrzewali. Mniej lub bardziej ekologicznie. Temu, żeby bardziej, sprzyja WFOŚiGW w Katowicach, umożliwiając wymianę starych pieców, tak zwanych kopciuchów, termomodernizację budynków, montaż paneli fotowoltaicznych. A wszystko w ramach Programu „Czyste powietrze”.

Rok 2020 ledwo się rozpoczął, a liczba gmin przystępujących do Programu „Czyste powietrze” rośnie w tempie zawrotnym. Jak tak śledzę aktualności z tym związane, to podpisujecie porozumienie chyba raz w tygodniu?

No śmiało można tak powiedzieć. Od początku tego roku zauważyliśmy znaczny wzrost zainteresowania związany z podpisywaniem porozumień w ramach Programu „Czyste powietrze”. To dobry znak, bo to świadczy o tym, że samorządowcy mają na uwadze i poważnie traktują jakość powietrza. A zawarcie takiego porozumienia z WFOŚiGW pozwala na zwiększenie dostępności tego programu dla mieszkańców. Każda gmina, która je podpisze, tworzy na swoim terenie, w swoim urzędzie punkt przyjmowania wniosków i mieszkańcy zamiast dojeżdżać niejednokrotnie z odległych rejonów naszego województwa, czy to do Katowic, do Bielska-Białej,czy Częstochowy, w których mamy nasze biura, mogą w urzędach swoich gmin i miast te wnioski składać. Tam one są weryfikowane i działania, które są po stronie mieszkańca, mogą być załatwiane.

Ile gmin do tej pory sygnowało porozumienie przystąpienia do programu?

W tej chwili mamy już 32 gminy. Ostatnie podpisane 12 lutego. Gmina Gorzyce jako ostatnia na ten moment przystąpiła do porozumienia. Nie jest to jeszcze oczywiście taka liczba, która pozwalałaby nam powiedzieć, że ta dostępność programu jest duża, ale na pewno satysfakcjonująca, ponieważ w przeciągu zaledwie dwóch miesięcy podpisaliśmy około 10 takich porozumień. A 20 w minionym roku. Tak więc dynamika jest tu bardzo widoczna. Kolejne gminy zgłaszają chęć przystąpienia do porozumienia, zatem ustalamy terminy i podpisujemy. Aktualizujemy wykaz gmin na naszej stronie internetowej, by mieszkańcy byli na bieżąco informowani.

A jak to działa w praktyce? Czy fakt podpisania porozumienia owocuje tym, że rzeczywiście wzrasta liczba składanych wniosków? Mieszkańcy chętniej i częściej starają się o dofinansowanie na swoje inwestycje?

Wzrasta świadomość ekologiczna nie tylko samorządowców, ale i mieszkańców. Dzieje się to za sprawą tych porozumień, ale i innych podejmowanych przez nas inicjatyw edukacyjnych skierowanych do mieszkańców właśnie, dotyczących smogu i tego jaki on ma wpływ na nasze zdrowie, możliwości ograniczania niskiej emisji. Chętnie biorą udział w spotkaniach informacyjnych, chętnie składają wnioski. Przykład Koniecpola chociażby, gdzie podpisywanie porozumienia przyciągnęło ponad sto mieszkańców, pokazuje, że to działa. A im więcej wniosków, tym więcej tak zwanych starych kopciuchów zostanie zlikwidowanych.

Na naszej stronie internetowej trzeba zarejestrować konto w portalu beneficjenta Programu „Czyste powietrze”, pobrać wniosek, wypełnić i złożyć albo u nas w siedzibie w Katowicach, Bielsku-Białej, Częstochowie, albo w swojej gminie, która jest sygnatariuszem programu. Trzeba zaznaczyć, że uprawnionym do składania wniosku w danej gminie, jest wyłącznie jej mieszkaniec. Jeżeli mieszka się w gminie, która porozumienia nie podpisała, to trzeba wybrać się niestety już do naszych biur terenowych.

I kiedy wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie i szczęśliwie zostanie przyznane dofinansowanie, to co dalej?

Nie ma tutaj mowy o szczęśliwym przyznaniu dofinansowania, bądź jego braku. Każdy złożony u nas wniosek, jeśli spełnia kryteria programu otrzyma dofinansowanie.

Czy jeśli chodzi o poziom zanieczyszczenia powietrza, wielkość gminy ma znaczenie?

Na poziom zanieczyszczenia powietrza wpływ ma wiele czynników: oczywiście nieefektywne i nieekologiczne ogrzewanie przede wszystkim, ale także na przykład ukształtowanie terenu, pogoda. Wśród tych najbardziej zanieczyszczonych jest Rybnik, który jest dużym miastem. Mniejsze: Żywiec, Pszczyna. Nie ma znaczenia, czy przeważają indywidualne gospodarstwa, w których mieszkańcy sami odpowiadają za ich ogrzanie, czy zabudowania wielorodzinne. Proszę zwrócić uwagę, że w starych kamienicach, jeśli chodzi o zmniejszenie niskiej emisji, jest też jeszcze wiele do zrobienia. Rozstrzygnęliśmy właśnie konkurs dla samorządów, spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot, budynków komunalnych, gdzie przyznaliśmy dofinansowanie w kwocie ponad 200 mln zł. Tak że nasza oferta obejmuje beneficjentów indywidualnych i to jest właśnie Program „Czyste powietrze”, ale nie zapominamy o budownictwie wielorodzinnym, by i mieszkańcy takiej zabudowy mogli kompleksowo działać w zakresie eliminowania niskiej emisji.

Tutaj dobrym przykładem jest miasto Zabrze. Świadomość władz miasta w zakresie troski o ochronę powietrza jest ogromna. Samorząd będzie likwidował stare, nieefektywne kotłownie, podłączając całe duże dzielnice do nowoczesnej, ekologicznej sieci ciepłowniczej.

Tak, to działanie także realizowane z naszym wsparciem, można powiedzieć, że jest działaniem najbardziej pożądanym. Ciepło sieciowe jest tym najefektywniejszym. Zawsze promujemy tego typu rozwiązania, bo one są korzystne dla środowiska. Podpięcie dzielnic do miejskiej sieci ciepłowniczej tak jak w Zabrzu właśnie, mimo trudności, jakie wiążą się z realizacją i finalizacją takich zadań, zawsze znajdą u nas poparcie. W sumie w ten sposób pomogliśmy tylko w tym roku ośmiu inwestycjom związanym z budową i modernizacją sieci ciepłowniczych oraz likwidacją niskiej emisji. To Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w ramach konkursu nr 1.7.2/4/2019. Łączna kwota dotacji to ponad 60 mln zł. Dwie największe umowy na dofinansowanie podpisano ze spółkami TAURON Ciepło oraz właśnie Zabrzańskim Przedsiębiorstwem Energetyki Cieplnej.

Rozmawiała Hanna Grabowska-Macioszek, foto: Mirosław Cichy WFOŚiGW w Katowicach

 „Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

w Katowicach” – zgodnie z pkt. III.2. „Zasad oznakowania przedsięwzięć…”