12 stycznia o godzinie 18.00 Przystankek Historia Centrum Edukacyjnego IPN w Katowicach im. Henryka Sławika, przy ul. Św. Jana 10 (III piętro) zaprasza na na panel dyskusyjny wokół książki dr. hab. Macieja Fica „Między nauką a propagandą. Śląski Instytut Naukowy im. Jacka Koraszewskiego w Katowicach (1957–1992)”.
W dyskusji wezmą udział: dr hab. Maciej Fic (Uniwersytet Śląski w Katowicach), Anna Kubica (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Moderacja: Sebastian Rosenbaum (Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Katowicach).
Instytut Śląski w Katowicach i Śląski Instytut Naukowy odegrały znaczącą rolę w XX–wiecznych badaniach śląskoznawczych. Kreowały obraz historii, kultury, literatury, społeczeństwa Górnego Śląska. Pierwsza placówka, Instytut Śląski w Katowicach, pozostała zjawiskiem dość efemerycznym, istniała bowiem niespełna dziesięć lat (1934–1939 i 1945–1949). Inaczej rzecz się miała ze Śląskim Instytutem Naukowym. Założony w 1958 r. działał odtąd nieprzerwanie przez 35 lat, stając się centralną instytucją śląskoznawczą w aglomeracji górnośląskiej (województwie katowickim). Publikacje ŚIN „zeszły pod strzechy” – dzięki znaczącym nakładom docierały do szerokiego kręgu zainteresowanych czytelników.
Analizując profil tych placówek nie sposób uniknąć pytania o stopień ich uzależnienia od instancji władzy. Zwłaszcza ŚIN każe postawić pytanie o to, na ile uprawiana przez jego pracowników aktywność badawcza mieściła się w ramach neutralnej refleksji naukowej, na ile zaś stanowiła realizację zapotrzebowania politycznego i ideologicznego rządzącej partii komunistycznej. Historia obydwu instytutów skłania ku refleksji, na ile możliwa jest niezależna nauka w warunkach silnej ideologizacji dyskursów. Rodzi też pytania o mechanizmy wpływania przez silne ośrodki ideologiczne – jak Polska Zjednoczona Partia Robotnicza – na kierunki i formy uprawiania badań społecznych i humanistycznych.
IPN Katowice