Sztuka wielu perspektyw. Plany Muzeum Śląskiego na rok 2017

22 marca 2017

Wielodziałowość i interdyscyplinarność,  działania podejmowane w celu poszerzania kolekcji, dyskusje na temat rewitalizacji, odważne projekty edukacyjne  – o planach Muzeum Śląskiego na 2017 rok opowiedziała Alicja Knast wraz z artystami, kuratorami oraz koordynatorami poszczególnych wydarzeń podczas spotkania prasowego w Warszawie.

 

P1010778

 

Miniony rok zaznaczył się twórczą i intensywną pracą nad ciągłym wzbogacaniem oferty programowej dla zwiedzających, których przyciągała nie tylko unikatowa przestrzeń jednego z 10ciu  najlepszych budynków  Europy  w 2015 zaprojektowana przez pracownię Riegler und Riewe (Austria) , ale również wystawy światowej klasy współczesnych twórców, ekspozycje dzieł dawnych mistrzów oraz  własne produkcje spektakli i nietuzinkowe wydarzenia kulturalne. Praca zespołu Muzeum Śląskiego została doceniona przez tłumnie odwiedzających instytucję gości, ale również ekspertów, o czym świadczy m.in. zdobycie najważniejszej krajowej nagrody muzealnej Grand Prix „Sybilla 2015”.

Muzeum Śląskie nie spoczęło jednak na laurach i w 2017 roku postawiło na projekty odważne, nowoczesne i znaczące nie tylko z perspektywy Śląska. W bieżącym roku kluczowym dla Muzeum wydarzeniem będzie zakończenie rewitalizacji zabytkowych budynków byłej kopalni „Katowice”, na terenie której znajduje się obecnie siedziba Muzeum Śląskiego. W kolejnych odrestaurowanych postindustrialnych budynkach – dawnej stolarni oraz łaźni głównej – otwarte zostaną nowoczesne pracownie, przestrzeń edukacyjna oraz dwie unikatowe ekspozycje: Zaczęło się od ziarna… Historia roślin uprawnychNa tropie Tomka. Warto przypomnieć, że Muzeum Śląskie niedawno dołączyło do cieszącego się dużą popularnością Szlaku Zabytków Techniki który otrzymał  w lutym 2017 roku  certyfikat Najlepszego Produktu Turystycznego w Polsce. Ponieważ jednak w działaniach rewitalizacyjnych kluczowym elementem jest człowiek, w ostatnich dniach marca Muzeum Śląskie po raz trzeci zorganizuje forum podsumowujące dyskusje o procesach odnawiania przestrzeni postindustrialnych z uwzględnieniem potrzeb ich mieszkańców. „Ku rewitalizacji integralnej” – to hasło przewodnie zbliżającego się spotkania w ramach znanej już społecznikom, aktywistom i animatorom kultury Szychty kreatywnej.

W budynku dawnej stolarni powstaje nowoczesna przestrzeń edukacyjna dla rodzin z dziećmi. Inspirując się postacią Tomka Wilmowskiego, bohatera powieści Alfreda Szklarskiego, zaprojektowano miejsce łączące pokolenia i zachęcające do wspólnego odkrywania świata za pomocą zmysłów i twórczych wyzwań. Na otwarcie wystawy Muzeum Śląskie zaprasza w Noc Muzeów, która stanie się nocą odkrywców.

W odrestaurowanej przestrzeni byłej łaźni głównej zobaczymy wystawę Zaczęło się od ziarna, która przybliża historię człowieka w kontekście towarzyszących mu roślin. „Bohaterami” ekspozycji  są bowiem rośliny uprawne i użytkowe, które były nie tylko pokarmem, lecz także zmieniały oblicze świata – miały wpływ na przebieg działań wojennych,  rozwój technologii czy sposób spędzania wolnego czasu. Najważniejszymi elementami  ekspozycji są unikatowe eksponaty – oryginalne pozostałości roślin uprawnych przed kilku tysięcy lat pozyskane w trakcie badań wykopaliskowych. To bezprecedensowa sytuacja, w której rezultaty badań Pracowni Bioarcheologicznej można zobaczyć nie tylko w formie publikacji naukowych, ale także wystawy  o charakterze narracyjnym, docierając do szerokiego grona odbiorców. Otwarcie ekspozycji zaplanowane jest na 10 czerwca.

Wśród najważniejszych wystaw należy wymienić retrospektywę fotografii Vladimíra Birgusa, która za kilka dnia zostanie otwarta w Muzeum Śląskim. Zobaczymy około stu dzieł artysty, będących przeglądem jego twórczości od projektów z lat 70. do najnowszych prac, które do tej pory nie były pokazywane publiczności. Taki sposób prezentacji dzieł jednego z najważniejszych czeskich fotografów pozwala na prześledzenie jego drogi artystycznej od zaangażowanej społecznie fotografii dokumentalnej po bardziej abstrakcyjne w formie „opowieści fotograficzne”.

Pod tytułem Nie jestem już psem kryje się wystawa realizowana przez kuratorki z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, ukazująca twórczość bezkompromisowych outsiderów: postaci kultowych i nieznanych, z dyplomami akademii i bez, samotnych wilków i ludzi undergroundu, m.in. Roberta Brylewskiego, Włodzimierza Czerwa, Justyny Matysiak, Erwina Sówki. Zaproszenie do przygotowania projektu plastycznego wystawy przyjął Zbigniew Libera. Śląska kontynuacja warszawskiej wystawy Po co wojny są na świecie to niehierarchiczna, bo niebiorąca za punkt odniesienia sztuki mainstreamu, opowieść o nieznanej alternatywie.

W drugiej połowie roku monumentalna Galeria jednego dzieła oddana zostanie w ręce kolejnego artysty. Po znakomitych twórcach – Leonie Tarasewiczu, Carole Benzaken i Danim Karavanie, którego instalację można oglądać do 17 września – pracę w nietypowej przestrzeni przygotuje Mirosław Bałka. Kuratorką  dzieła jest Anda Rottenberg.

 

To jednak nie koniec planów i pomysłów, którymi Muzeum Śląskie zaskoczy odwiedzających w tym roku. 23 czerwca otwarta zostanie wystawa „Między Montmartrem a Montparnassem. Dzieła polskich artystów działających w Paryżu w latach 1900-1939 z kolekcji prywatnych”, stanowiąca opowieść o ludziach, którzy w znaczący sposób ukształtowali środowisko artystyczne i społeczne stolicy nad Sekwaną w pierwszej połowie XX wieku. Na ekspozycji zobaczymy ponad sto dzieł – obrazów i rzeźb pochodzących z kilku prywatnych kolekcji. Prezentowane prace do tej pory nie pojawiały się – lub pojawiały rzadko – na innych ekspozycjach muzealnych. Ich twórcy to artyści pochodzenia żydowskiego związani z dzielnicą Montparnasse, gdzie wytworzyło się międzynarodowe środowisko określane mianem École de Paris.

W lipcu wybitna izraelska artystka Bracha Ettinger zaszczyci nas wystawą pod znamiennym tytułem Eurydyka – Pieta, towarzyszącą konferencji Vulnerabilities organizowanej przez Uniwersytet Śląski.

Latem szykuje się wystawa MUZEUM: GLOSARIUM, na której zobaczymy prezentacje sztuki współczesnej. Jest to początek współpracy z Arturem Rojkiem w ramach OFF Festivalu Katowice. Planowane na kilka najbliższych lat wspólne przedsięwzięcie nawiązuje do projektów z obszaru sztuk audiowizualnych, realizowanych podczas festiwalu w latach 2008–2011. Korzystając ze specyficznej energii społecznej, jaką wyzwala festiwal muzyczny, prezentacje w ramach MUZEUM: GLOSARIUM realizowane będą nie tylko na terenie Muzeum Śląskiego, ale również w przestrzeni miejskiej. Opiekę kuratorską obejmie Sebastian Cichocki.

Doceniając zaś doniosły wpływ społeczności ewangelickiej na historię i kulturę Śląska, muzeum przygotowuje interdyscyplinarną wystawę, włączając się w obchody 500-lecia reformacji. Ekspozycja podejmuje dyskusję ze stereotypami narosłymi wokół ewangelików, przedstawia złożoność zjawiska ruchu  reformacyjnego,  który przejawiał się w duchowej i kulturotwórczej roli społeczności ewangelickiej na Śląsku.

Bieżący rok nazwany został Rokiem Awangardy, upamiętniając setną rocznicę pierwszej manifestacji polskiej awangardy – krakowskiej wystawy Ekspresjoniści polscy. Propozycja Muzeum Śląskiego pt. Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku przybliża nieznane szerszej publiczności śląskie środowiska artystyczne z perspektywy żywotnych na przełomie lat 20. i 30. XX wieku rewolucyjnych postaw twórczych, które stanowiły fundament powojennych poszukiwań artystycznych. Tym samym ekspozycja polemizuje z powszechnym postrzeganiem Śląska jako regionu konserwatywnego i omijanego przez ducha awangardy.

Ostatnią wystawą roku 2017 będzie Męska rzecz, przygotowana przez Dział Etnologii, a poświęcona  wizerunkowi mężczyzny w polskiej tradycji i kulturze. Ekspozycja przedstawi nie tylko ewolucję  tych fenomenów , ale również przybliży zawody, zajęcia, hobby, przedmioty codziennego użytku, bibeloty oraz styl życia przypisywane w kulturze mężczyznom.

Głównym celem, jaki stawia przed sobą Muzeum Śląskie, jest budowanie wspólnoty – zarówno tej lokalnej, jak i międzypokoleniowej, ale także wspólnoty zainteresowań. Realizowane przez nas projekty i przedsięwzięcia społeczno-artystyczne, chociaż zazwyczaj związane ze Śląskiem, pozwalają spojrzeć na człowieka – jego twórczość, wyzwania i problemy, przed którymi stoi – w szerszym, uniwersalnym kontekście. Rok 2017 w sposób wyjątkowy odzwierciedla siłę i unikatowość Muzeum Śląskiego – jego wielodziałowość i interdyscyplinarność. Swoje wystawy mają szansę pokazać kuratorzy reprezentujący różne obszary pracy artystycznej i naukowej: sztuki, fotografii, a także plastyki nieprofesjonalnej, etnologii, archeologii czy edukacji kulturalnej.

Muzeum Śląskie, stanowi obowiązkowy przystanek dla tych wszystkich, którzy nie są przywiązani do  wizerunku muzeum które jest wyłącznie świątynią sztuki, ale chcą poznawać specyfikę społeczności, której główną cechą jest  niegasnąca dynamika rozwoju a także wielokulturowość.

Misja Muzeum Śląskiego

Zobowiązane dziedzictwem regionu, dynamiką jego dziejów, wielokulturowością i wiodącą rolą przemysłu, przy jednoczesnym uznaniu jego dorobku intelektualnego i artystycznego, Muzeum Śląskie podejmuje się misji kreowania przestrzeni dla dialogu z przeszłością i dokonaniami współczesności w celu głębszego poznawania Śląska, Polski i Europy.

Tekst: Muzeum Śląskie

Foto: HGM