O lodówkach w skansenie

29 października 2023

Dziwne, ale prawdziwe. Takie rzeczy tylko w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

Zastanawiam się, jakie jeszcze pomysły zadzieją się w głowach pracowników Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Ten ostatni to zupełny odjazd. Kto bowiem wymyśliłby wystawę poświęconą… lodówkom?!? Tak, lodówkom właśnie. Nie jest to żaden dowcip, ani pomyłka! – W naszym muzeum mamy właśnie takie dziwne pomysły – uśmiecha się kurator wystawy Damian Adamczak z Działy Zabytków i Obiektów Ruchomych muzeum. – Tego typu wystawy i takich obiektów jeszcze u nas nie prezentowaliśmy. Dwie pochodzą z naszych zasobów, natomiast dwie pozostałe zostały wypożyczone z Muzeum Gazownictwa w Paczkowie oraz z Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie. W ten właśnie sposób wypełniliśmy przestrzeń w Galerii Jednego Eksponatu. Poza tym, że mogliśmy podziwiać te zabytki, to jeszcze dowiedzieć się, jak działały, jakie są ich parametry, z jakiego okresu pochodzą – tłumaczy Damian Adamczak.

Nie od dziś jednak wiadomo, że zanim wymyślono „oficjalną” lodówkę, przechowywano żywność, przedłużając jej przydatność do spożycia na przeróżne sposoby i można je poznać, zwiedzając obiekty skansenu. – Właściwie można powiedzieć, że od kiedy ukształtował się człowiek, pojawiła się potrzeba, by tę żywność gromadzić na dłużej. Robienie zapasów wymaga odpowiednich działań, by one nam się nie zmarnowały, a zachowały świeżość: suszenie, wędzenie, kiszenie, później w XIX w. – wekowanie, czyli pasteryzacja. No i to co opowiadamy przy okazji naszej wystawy – chłodzenie – zaznacza Damian Adamczak.

Taka ciekawostka! Na wystawie zaprezentowano lodówkę z lat 20. XX wieku, które została wyprodukowana przez jedna z najpopularniejszych dziś firm AGD, która w swoim asortymencie ma również lodówki. I rzeczywiście robi wrażenie, bo była to pierwsza lodówka gazowa, a nie jak dotychczas – na lód. – Zanim pojawiły się te elektryczne, był taki moment, że te lodówki gazowe były bardzo popularne. One funkcjonowały równolegle z tymi na lód, natomiast pierwsze pojawiły się II połowie XIX wieku. Najpierw w zakładach chłodniczych, potem w prywatnym użytkowaniu. Następczynią jest już lodówka elektryczna, na pewno doskonalsza i oczywiście tańsza w utrzymaniu – podkreśla Damian Adamczak.

Wystawę można oglądać jeszcze do 31 października!

Hanna Grabowska-Macioszek