Ćmióło sie już. Ja, przecamć to te nôjkrótsze terôzki dnioszki i nôjdugsze nocki. Dzisiej Wilijô.
Ze bramy, takij autómatycznie łotwiyranyj fórty łogrómnucnyj, miyndzynaródowyj fyrmy po lekuśku wyjyżdżôł srogachny autok, takô Wiycie lymuzina ze szoferokym. Na zadnim kanapyju siedziôł możno niy taki jesce zwiykowany, ale moc usiotany gyszeftsman. Wele niygo na przednim kanapyju leżôł mantel wywołanego we świycie szwoca, diktatóra mółdy a na niym leżôł ciepniynty ze łosmolyniym mółdny pliszhut tyż zôcnyj marki. Tyn „biznesmen” miôł prziwrzite, prziklapniynte łoczy, widać na jego fresie utropa i zmôchanie. Poluzowôł binder, łozepnół knefel pod karkym…
– Kaj sie potraciyli, kaj sie zapodziôli te czasy, kej czowiek niy poradziół sie doczkać na ta piyrszô wilijnô gwiôzdka? – metlŏł mu sie, krajzowŏł po gowie taki niy nôjwicniyjszy myślónek.
– Musisz zahaltować wele tego tam na winklu zupermarkytu – pedziôł ze takóm ci utropóm do swojigo szoferoka. – Musza jesce sprawić mojij babeczce jakosik gryfnô i szmektnô flaszecka wina ku wilijnyj wieczerzy.
– Na isto niy ma to prôwda, iże czowiek pijynżny, zabrany mŏ letke życie. To niy do łostatka tak fónguje – medikowôł dalszij tyn gyszeftsman. – Czowiek blank ci przepóminô, iże jes jesce familijô i mocka inkszych zachów króm roboty. Trza bydzie na bezrok przeciepnóńć podszrajbowanie kóntraku ze tymi naszymi kóndmanami, Araberami… W dóma babeczka i cerzicka. Łobióm przoł jak żôdnymu wiyncyj na tym świycie; zrobiół by dló nich na isto wszyjsko we swojim życiu.
Na prociw tego srogachnego ajnfartu siedziôł na bance jedyn istny. Tak po prôwdzie niy bóło takigo srogigo mroza ale miôł ci łón na sia łobleczóny stare, zababrane, sflekowane zimówe kwańty. Na gowie rubô, wôłniannô cyplmyca. Wele niygo zicnół sie na łogónie psiok. Wyglóndôł choby taki ze miymiecka mianowany „algymajnysztrasy miszóng”, chocia bół ci to rasówy pies. Tyn istny tyż ci miôł na fresie wysztrajchowane wszyjsko, co mu sie we tym jejigo życiu przitrefióło. Sprôwiôł wrażyni, pobrzmiywało w niym, iże niy zawdy bół ci łón bezdómny, iże przinoleżôł łón do tyj wyższyjszyj klasy ludzi, i ino jakisik fest niyszczysny cufal sprówadziół ci go do takigo stanu.
– Cysôrz to mô klawe życie… – niy wieda po jakymu spómniała ci sie tymu istnymu ta śpiywka, kerô dôwno tymu nazôd śpiywôł Tadeusz Chyła.
Zaziyrôł ci tak na ta lymuzina, kerô wyjyżdżała ze bramy tego srogachnego gyszeftu, ale bez zôwiści, ze rułóm jak czowiek, kery sie już do swojij dóli, do swojigo sztelóngu już do łostatka sie przibadôł. Podrôpôł sie po palicy, poprawiół cyplmyca na gowie, wraziół gymboko gorzcie do kabzów mantla… I ino po palicy belóntôł mu sie myślónek:
– Kaj sie potraciyli, zapodziôli te czasy, kej sie czowiek niy poradziół doczkać na piyrszô wilijnô gwiôzdka?
Dobrze chocia tela, iże mi handlyrze ze naszygo targu, już po fajrancie handlowaniô, dali mie i mojimu psiôkowi to, co łónym tam jesce łostało, a niy wercióło sie łōnym smycyć to nazôd do chałpy. Mómy i wańdzónygo harynka, i pôra kostyrów dlô mojigo liplinga, i jakesik ółbsty, gymiza, niy blank stary chlyb i deczko łokrôjków ze wilijnego kołocza. Spómniôł ci mu sie łobrôzek: synka wycióngajóm spode autoka kery go na przyjńściu dlô piechciôrzy przejechôł. Dwa lata niyskorzij umrziła mu babeczka. Niy wydolyła tymu łoszkliwymu rakowi…
Tyn psiôk wele tego istnego, siedziôł sie ta tym włóśnym chwoście ze rułóm dobrze wytrasyrówanygo izbetnego psa. Tyż sie już przibadôł do tego nowygo swojigo póna. Miarkowôł ci łón gynał, iże pies musi mieć swojigo póna. Co inkszego jes mieć laufpas, a co inkszego trôpić sie ło kôżdydniowe jôdło. Przeca pies niy poradzi łozewrzić kôżdego aszynkibla, kôzdego hasioka abo rubyj papyndeklowyj putni. Polizôł opaternie kracer, szrama po zymbiskach jakigosik rółtwajlera… I tyż ino po tyj psij palicy krajzowali roztomajte łobrôzki ze dôwniyjszego życiô, i psi myślónek:
– Kaj sie potraciyli, zapodziôli te czasy, kej sie taki chlebus jak jô niy poradziół doczkać na piyrszô wilijnô gwiôzdka?
Tela dobrze, iże dobre ludzie na targu, kaj jô stopieróńsko rôm móm deptać, bo tam jes tela roztomajtych wóniôczek… nó raj dlô psów. A i ludzie dali na Wilijô we gyszynku mojimu pónowi mocka szmektnych zachów. Niy byda miôł dzisiŏj głód, pójńdymy tyż pewnikym kajsik jesce na dugi szpacyr. Kejsik, chowany we majyntnym dómu siedziôł godzinóma na rubym i farbistym tepichu. Zatym dzieckóm zmierznół sie psiôk, ftorego sie zawinszowali na gyszynk, nó tóż poszôł raus, łostawiyli go kajsik na ceście i gibko łodjechali, coby za niymi niy pogzuł. I tak łostôł na hulicy, bezpański psiôk.
Wartko śleciała łodwieczerz, szło ku dwanôstyj. Babeczka tego gyszeftsmana łoblykła sie szykownie, wysztiglowała swoja cerzicka i poszła do kościoła na Pastyrka. Jeji chop, gyszeftsman przisnół na swojim fatersztulu ze glaskóm jakisik whisky we gorzci… niy miôł ci blank chańdzi ani siyły, coby sie tyż na ta pastyrka poklechtać. Tyn istny ze tym jejigo psiokym tyż pokwanckali sie ku kościołowi. Niy wlazowali ale rajn. Tyn istny miarkowôł, iże festelnie capi; niy szpluchtôł sie już cheba ze śtyry tydnie, tóż tyż i ludzie we tym kościeli pewnikym niy byliby radzi ze takij asisty. Stanół wele piyrszego filorka, we kabzi miôł cyjntla, ftorô sie lajstnół, kej już skalół ci bół biksy po piwie wysznupane bez côłki dziyń we hasiokach i srogachnych aszynkiblach.
Psiôk styrcôł wele szłapów swojigo póna. Miarkowôł, jako wytrasyrówany pies izbetny, iże łónymu tyż niy lza wlazować do kościoła, ludzie niy mieli by tego rade. Tóż tyż styrcôł, zatym siednół sie juzaś na swojim łogónie i czekôł…
A ze kościoła słychać już farorza:
„Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony!”
Ludzie naobkoło winszujóm sie wesołych świónt; bożiduda, jorganista grô na côłki karpyntel roztomajte kolyndy, ludzie sie radujóm, iże jak kôżdyrok narodziół jim sie Pónbóczek.
A światło miesiónczka spływało takimi strzybnymi sztrajfami nad głôdkóm ajsdekóm, szkoprupóm śniyga. Na tym strzyble kładli sie modrawe ciynie srogich strōmów. Rzyka poblisku nynała pod lodym.
A terôzki na łostatku winszuja Wóm, moje Wy roztomiyłe suchoczki i suchocze szykownistych, zdrowych i szpasownych Świónt Bożygo Narodzyniô, i coby wszelijake utropy trzimali sie łod Wôs ze daleka
Ojgyn z Pnioków
\zadni kanapyj – tylne siedzienie w samochodzie;
gyszeftsman – przedsiębiorca, biznesmen, człowiek interesu;
szwoc – krawiec;
pliszhut – kapelusz pilśniowy (pluszowy);
metlać sie – platać się;
fōngować – funkcjonować;
przepōminać – zapominać;
kōndman – stały klient;
babeczka – pieszczotliwie żona;
cerzicka – córeczka;
przoć – kochać;
srogachny ajnfart – brama wjazdowa, wjazd do posesji;
banka – tutaj: ławka;
zimōwe kwańty – stare ubrania zimowe, stare zimowe łachy;
cyplmyca – czapka bawełniania;
algymajnysztrasy miszóng – niezbyt pochlebna nazwa kundla;
sztelōng – pozycja;
przibadać sie – przyzwyczaić się;
wańdzōny harynek – wędzony śledź;
łokrojki – resztka, końcówka, brzeg ciasta, skraj ciasta;
niy wydolić – nie dać rady;
chwost – tutaj: ogon;
laufpas – swoboda, wolność postępowania;
aszynkibeł – śmietnik, kubeł, kosz na śmieci, pojemnik na śmieci;
kracer – szrama, rysa;
chlebus – łagodny pies;
wōniŏczka – zapach;
fatersztul – wygodny fotel;
wlazować rajn – wchodzić do środka, do wnętrza;
capić – śmierdzieć;
asista – towarzystwo;
cyjntla – stugramowa butelka wódki;
bożiduda – organista;
ajsdeka – pokrywa lodowa, skorupa lodowa;