Kryształowa rocznica

15 października 2015

Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach świętuje jubileusz 15-lecia swojej działalności. Z tej właśnie okazji w mieście szykuje się wiele interesujących wydarzeń.

 

 

Program obchodów 15-lecia IPN w Katowicach – 15–17 października 2015

DNI DLA NAUKI

Ogólnopolska konferencja naukowa „Więcej niż partia. PZPR a polityka, gospodarka i społeczeństwo 1948–1990”

„Przystanek Historia” Centrum Edukacyjne IPN w Katowicach im. Henryka Sławika, Katowice, ul. Świętego Jana 10, III piętro

15 października 2015 r. godz.9.00–19.30

16 października 2015 r. godz. 9.00–16.00

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza była czymś więcej, niż tylko organizacją sprawującą władzę polityczną. Zakres jej działań i wpływ na funkcjonowanie państwa, społeczeństwa i gospodarki w czasach PRL był znacznie większy, niż wynikało to z regulacji prawnych, w tym konstytucji. Do końca swojego istnienia zachowała charakter hegemonicznej partii państwowej, która sprawowała bezpośrednią władzę lub przynajmniej kontrolę nad większością sfer życia polityczno–społecznego, a dzięki systemowi nomenklatury zarządzała gospodarką i życiem społecznym. Podporządkowała sobie administrację, tworząc jednocześnie szereg własnych struktur, które dublowały instytucje państwowe i zarządzały wszystkimi aspektami funkcjonowania państwa, od samych szczytów władzy po najmniejsze zakłady pracy.

Organizatorzy konferencji postanowili podjąć próbę rekonstrukcji mechanizmów funkcjonowania PZPR, jej wpływu na administrację, gospodarkę i społeczeństwo, przede wszystkim w wymiarze lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska i przez analogię dużych aglomeracji miejskich i ośrodków przemysłowych.

  • PZPR w systemie władzy lokalnej
  • Struktury centralne i terenowe – zakres podległości
  • PZPR a działalność administracji publicznej
  • PZPR a gospodarka
  • System nomenklatury
  • PZPR a partie satelickie i organizacje społeczne
  • PZPR wobec Kościoła i religii
  • Propaganda i obrzędowość partyjna
  • PZPR jako nadzorca i mecenas kultury
  • PZPR a media

 

16 października 2015 r.  (piątek)

DZIEŃ DLA SZKOŁY

Uroczystość wręczenia statuetek zasłużonym w edukacji historycznej z udziałem prezesa IPN dr. Łukasza Kamińskiego

Dom Kultury w Rudzie Śląskiej–Bielszowicach, ul. Edmunda Kokota 170

godz.11.00–13.30

  • uroczystość rozdania statuetek 15 nauczycielom i 15 szkołom zasłużonym w edukacji i propagowaniu najnowszej historii Polski
  • koncert uczniów klasy II b pod patronatem Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach z II Liceum Ogólnokształcącego im. Gustawa Morcinka w Rudzie Śląskiej „Jest na mapie świata maleńki znak”

PROMOCJA KSIĄŻKI

Agca nie był sam. Wokół udziału komunistycznych służb specjalnych w zamachu na Jana Pawła II”

„Przystanek Historia” Centrum Edukacyjne IPN w Katowicach im. Henryka Sławika

Katowice, ul. Świętego Jana 10, III piętro

godz. 17.00

W programie spotkanie z autorami publikacji prokuratorem Michałem Skwarą (IPN Katowice) oraz dr. Andrzejem Grajewskim („Gość Niedzielny”), z udziałem prok. Ewy Koj, naczelnikiem Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (IPN Katowice). Moderator spotkania: dr Andrzej Sznajder – dyrektor Oddziału IPN w Katowicach.

 

17 października 2015 r. (sobota)

DZIEŃ DLA RODZINY

Bieg dla rodziny

Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, Aleja Generała Jerzego Ziętka pod Halą Wystaw Kapelusz

godz. 10.00

W gronie pracowników katowickiego Oddziału IPN są tacy dzielni bohaterowie, którzy na co dzień zmagają się z ciężkimi chorobami swoich dzieci i wnuków. Chcemy wesprzeć ich finansowo organizując charytatywny bieg, którego całkowity dochód przeznaczony będzie na TADEUSZA CELUCHA, MALWINĘ NIEWOLIK oraz WOJCIECHA PRZEWŁOKĘ.

Dystans – 1,5 kilometrów

Wpisowe – minimum 5 zł/os

Zbiórka została zgłoszona w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji i otrzymała numer 2015/2981/KS www.zbiorki.gov.pl

Informacje o Biegu: ewelina.janota@ipn.gov.pl, tel. 32 207 03 14

 

ZWIEDZANIE ARCHWIUM

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, ul. Józefowska 102

godz. 14.00 – 19.00

Co można schować do martwej skrzynki? Jak odwrócić agenta? Kto potrafi zrobić tajne zdjęcie? Czy legendy opowiada się tylko dzieciom? Odpowiedzi na te (i inne) pytania będzie można poszukać w siedzibie archiwum IPN podczas obchodów 15-lecia działalności IPN. Chętni poznają działania SB „od kuchni”, zgłębią tajniki operacyjnego żargonu towarzyszy z bezpieki, a nawet wcielą się w ich rolę! Na odważnych czekają zadania operacyjne oraz nagrody w postaci niespodzianki i dobrej zabawy.

15 lat IPN

Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu został powołany ustawą z dnia 18 grudnia 1998 roku. Prezesem IPN jest dr Łukasz Kamiński. IPN posiada 11 oddziałów, a w kilku miastach powołano delegatury IPN. Archiwum IPN ma status archiwum wyodrębnionego, przechowującego akta należące do narodowego zasobu archiwalnego z lat 1939-1990.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach działa od 2000 r., a jego pierwsza siedziba znajdowała się w pomieszczeniach kamienicy przy ul. Warszawskiej 19 w Katowicach. U progu działalności Oddziału poważnym problemem było rozproszenie archiwaliów. Aby się z tym uporać, pozyskano budynek po likwidowanej jednostce wojskowej, będącego w dyspozycji Archiwum Państwowego w Katowicach. W 2001 r. obiekt ten został zaadoptowany na potrzeby Oddziałowego Biura Archiwizacji i Udostępniania Dokumentów. Mieścił się tam magazyn oraz stanowiska pracy dla archiwistów. Jednocześnie podjęto decyzję o budowie nowego obiektu OBUiAD w Katowicach przy ul. Józefowskiej 104. Budynek archiwum oddano do użytku w 2006 r. Znalazły się w nim nowe magazyny oraz pomieszczenia biurowe. Otrzymał on nowy adres: ul. Józefowska 102. W 2001 r. pozyskano na potrzeby Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Biura Edukacji Publicznej oraz administracji pomieszczenia w budynku przy ul. Kilińskiego 9 w Katowicach. W 2007 r. katowicki Oddział IPN uruchomił punkty konsultacyjne w Częstochowie i Bielsku –Białej. 20 listopada 2012 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach przy ul. Józefowskiej 102, w którym znajdują się wszystkie piony, co w znacznym stopniu usprawnia działanie katowickiego IPN.

Dyrektorami OIPN w Katowicach byli Andrzej Sikora, dr Andrzej Drogoń. Od 2014 r. tę funkcję pełni dr Andrzej Sznajder.

W ramach Oddziału IPN w Katowicach działają cztery piony: edukacyjny (Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej), śledczy (Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu), archiwalny (Oddziałowe Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów) oraz lustracyjny (Oddziałowe Biuro Lustracyjne).

Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Katowicach do 2015 roku wydało 92 publikacje zwarte, 7 numerów periodyku „CzasyPismo”, 3 teki edukacyjne oraz 10 broszur i katalogów wystaw. Nagrano 70 notacji, czyli relacji ze świadkami historii. Szacuje się że łącznie w lekcjach, warsztatach i projektach edukacyjnych wzięło udział ponad 3200 nauczycieli i prawie 63 tysięcy uczniów. Prawie 2 500 uczniów uczestniczyło w konkursach a prawie 2 700 uczniów zaangażowało się w rajdy historyczne organizowane przez OBEP. Do tej pory w turniejach debat oksfordzkich wzięło udział 6580 uczniów. OBEP IPN przygotował 30 wystaw własnych, które prezentowane były prawie 440 razy na terenie Polski i 4 razy za granicą.

W okresie swoje działalności Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach do tej pory przeprowadziła łącznie 1613 postępowań. W chwili obecnej prowadzi 102 postępowania. Do dnia dzisiejszego w 13 sprawach skierowano akty oskarżenia w stosunku do 23 osób. Jedna sprawa sądowa została zakończona orzeczeniem bezwzględnego pozbawienia wolności, jednak karę odroczono ze względu na zły stan zdrowia skazanego, w dwóch przypadkach orzeczono kary więzienia z warunkowym zawieszenia ich wykonania.

Oddziałowe Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Katowicach zgromadziło 11,8 km bieżących akt oraz prawie 930 metrów kart kartotecznych. Archiwiści uratowali ponad 16 tysięcy jednostek akt i 170 mb kart kartotecznych, które funkcjonariusze SB potargali i zamierzali przerobić na makulaturę; zużyto do tego ponad kilometr specjalnej archiwalnej „taśmy klejącej”. Do elektronicznej bazy danych wpisano prawie 5,5 miliona rekordów, opisujących posiadane dokumenty. W celu ułatwienia dostępu do materiałów archiwalnych zdigitalizowano 30 terabajtów (czyli 30 tysięcy GB) danych. Ponad 60 razy archiwiści opowiadali uczniom i studentom o archiwum podczas lekcji w ramach projektu edukacyjnego „Co kryją archiwa IPN”. Do bazy danych zdjęć wprowadzono 5 tysięcy fotografii z dokładnym opisem. Ponad 48 tysięcy razy zwrócono się do archiwum z prośbą o odnalezienie interesujących materiałów, a czytelnię akt jawnych odwiedzono prawie 15 tysięcy razy.

Dane statystyczne dotyczące Oddziałowego Biura Lustracyjnego to:

32000 osób złożyło oświadczenia lustracyjne

186 osób przyznało się do służby lub współpracy z organami bezpieczeństwa PRL

5000 oświadczeń zostało zweryfikowanych

97 spraw w których skierowano wnioski do sądów o uznanie oświadczenia za niezgodne z prawdą

15 spraw autolustracyjnych

40 osób prawomocnie uznanych za kłamców lustracyjnych

9800 osób wprowadzonych do katalogu funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa

2800 osób wprowadzonych do katalogu nomenklatury partyjnej

800 osób wprowadzonych do katalogu osób rozpracowywanych przez organy bezpieczeństwa państwa

700 osób wprowadzonych do katalogu osób zajmujących funkcje publiczne zgodnie z art. 22 ustawy lustracyjnej.

materiały prasowe: IPN Katowice