Hamerikóńske „Dziady”…

30 października 2014

Wiycie! Blank niy kciôłech latoś ło tym gôdać, bo wiela razy idzie powtôrzać sztyjc i jednym ciyngym ta samô lajera, ale mie juzaś tak ci mie dopôlóło, iże musiôł sie łozwać. Bó na isto mómy jużcić richtik ja we tyj Hamerice.

Łónskigo roka, tak jakosik na dziyń przed Wszyjskimi Świyntymi prziszôłech do dóm na ździebko sztajfnych szłapach i legnółech sie na szeslóng, coby ci sie moja starô i świekra niy kapły, iżech niy ma mónter. Aż tu łorôz, jak ci sam niy gruchnie muzika (sóm szlagcojg, to poradziół szyby we wertiko szczaskać ) a ku tymu jakesik szarpidróty blank niy nasze śpiywki wiskajóm, ja wiskajóm, bo to przecamć niy bóło śpiywanie, chocia larmo stopieróńske. To ci ale jesce bóło małe piwo. Tak na łodwieczerz gawca sie bez łokno, a sam ci przi klopsztandze skokajóm jakesik fółgle i cudôki. Na swoji palice powkłôdali sie roztomajte dziwoke larwy zbajstlowane ze bani.

Ludzie! Małoch hercszlaguch niy dostôł. Lejza na dół na plac i gryfnie pytóm :

– Suchejcie ino łochyntole pieróńskie! Cóż ci tyż to sie sam dziyje?

– Panie Ojgyn! – wrzeskli wrółz te gizdy. – A co wy to przedwojynny i blank niy wiycie, blank niy miarkujecie, iże dzisiôj mómy h a l o ł i n?

Kiż pierón tyn jakisik ci iptowaty halołin – myśla sie – i ida ku Ickowi łod staryj Majzlinyj. I tyn ci mi dziepiyro wyeklerowôł, co to ci jes taki hamerikóński fajer, take świynto choby nasze dôwniyjsze Dziady, przi kierym wyrôbiô sie roztomajte gupoty, belery, a na fresy sie wkłôdô bele jake larwy i robi sie larmo na côłki karpyntel.

Kiejech już ździebko prziszôł do sia, to mi sie spómniało, iżech już kiejsik sam pisôł ło tym, co u nôs we Polsce, a łosobliwie na naszym szykownym Ślónzeczku chnet wszyjske przepómnóm, zaboczóm do imyntu jak ci to wszysko kejsik nasze starziki robiyli. Tociech niy rółz widziôł jak mój starzik żuchlali presówa a terôzki wszyjske choby kalymby przi żłóbie, przi wołówku melajóm gymbóm kałgómin. Nasza juzaś marcowô Marzanka zwekslowali na jakesik tam „Walyntynki”. Jesce pôra lôt a bydymy pewnikiym fajrować te hamerikóńske „Świynto dziynkczyniyniô” a niy nasza Wilijô i Gody. Ku tymu bydymy jesce ćkać hyndyka miasto ci naszego kapera. Już ci przecamć łóńskigo roka nasz Prezidynt darowôł życie jednyj gansi na św. Môrcina, tak jak to robi hamerikóński prezidynt ze srogachnym hyndykym.

To ci sie dziepiyro pometlało. Jużcić to, iże te przi naszyj klopsztandze bajtle i modzioki blank łogupli, to jes jesce mały bolok, ale u nôs we „Siedymnôstce” tyż dzieckóm we łebach pozawrôcali, a we niyftorych kafyjach, restaurantach, szynkach aże do rozwidnioka we ta noc gupiejóm te iptowate przeblykańce. A i dziecka, podug hamerikóńskij mółdy poradzóm ludzióm na dźwiyrze nacharkać, kej niy erbnóm bómbónów bali i łod zwiykowanych ludzi. A jô, kiej tak gawca sie na tyn telewizyjor, to ci blank niy wiym eźli mómy nasze świynta, abo eźli to ci sie blank pometlało hamerikóńskie „świynto dziynkczyniynio”, tyn iptowaty Halloween, Mikołôj, mickiywiczowskie „Dziady” lebo jesce co inkszego, bele niy naszygo. Przeca to idzie ło gowa przijńść. Wszyjske samtyjsze ludzie gynał miarkujóm, fto to bół tyn Mikołôj, kiej przilazowôł ku dzieckóm ze miechym pôłnym gyszynków abo ze hasiym i próntkym. A łod kielanostuch lôt sztyjc sam fyrtô jedyn przeblykaniec, tyn hamerikóński disneyowski Mikołôj, krojcóng cwerga ze Gargamelym, na tych jego sónkach cióngniyntych bez lelynia, bez takigo ryna, rynifera ze szarłatnym łożyrokowym kicholym, kierego mianowali Rudolfym. Bo przeca łóni tego dzisiyjszego, modernego przebleczónego cudôka łoglóndajóm już tak łod piyrszych dni listopada, zarôzki po tym fółglowatym i moc wrzasklawym Halloween-ie, i to aże do poły stycznia. Ludzie! Ło co weta, iże tyż i we naszyj telewizyji aże do półowy stycznia bydóm fyrtać roztomajte kaspry poprzebklykane za Mikołôjów (i to jesce drugda i BABY!) i bydóm fórt wiskać na côłki karpyntel: „ …coraz bliżej świynta, coraz bliżej świynta…”.

Terozki to nojlepszij być guchy i ślepy. Jak takô istno frela, kierô jechała cugym do Warszawy. Do jeji kupyju wlôz jedyn taki gryfcok i bez côłkô rajza żuchlôł tyn kałgómin.

Tak kole Czynstochowy paniusia gôdô do niygo:

– Wiedzóm panie gryfny, jôch jes guchô jak drzewnianny gnotek. Ale raduja sie, iże łod poczóntku chcóm łóni symnóm pogôdać.

A jô we tyn diosecki halołin byda siedziôł dóma po ćmoku, coby te gizdy łod sómsiôdów niy zmiarkowali, iże móm w dupie tyn hamerikóński zwyk… co i Wóm, moje roztomiyłe, dorôdzóm.

 

Ojgyn z Pnioków

 

ta samô lajera – w kółko to samo, dookoła Wojtek;

dopolić – dokuczyć, zdenerwować;

łóńskigo roka – ubiegłego roku;

na sztajfnych szłapach przijńść – przyjść pijanym, przyjść nietrzeźwym;

szslóng – kanapa, tapczan;

kapnóć sie – zorientować się, spostrzec;

nie być mónter – nie być rześkim, nie być pełnym werwy;

szlagcojg – perkusja;

wertiko – bieliźniarka, szafka (oszklona) na bieliznę;

wiskać – śpiewać piskliwie, drzeć się piskliwym głosem;

klopsztanga – trzepak;

fółgel – ptak, tu: dziwadło, bzik;

larwa – maska, gęba;

wyeklerować – wytłumaczyć, wyjaśnić;

łochyntol – łobuz, rozrabiaka;

wrółz – jednocześnie;

na côłki karpyntel – na cały regulator, na potęgę;

żuchlać presówa – żutytoń;

kalymba – krowa;

wołówek – żlób;

hyndyk – indyk;

rozwidniok – świt, wczesny ranek;

fółglowaty – głupi, groteskowy;

krojcóng – mieszaniec, krzyżówka;

ło co weta – o co zakład;

kasper – pajac, kukiełka, klown, błazen;

kupyj – przedział w pociągu;

po ćmoku – po ciemku;