Zielone Czeki 2020

2 kwietnia 2020

Mogło by się wydawać, że zaledwie dni dzielą nas od uroczystej Gali „Zielone czeki”, wydarzenia którego miejsca w ekologicznym kalendarzu nie sposób przecenić. Promuje ono bowiem dobre eko postawy, inicjatywy, programy i inwestycje. Imprezę co roku w kwietniu organizuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, doceniając w ten sposób osoby działające w sposób szczególny na rzecz ekologii i ochrony środowiska. Kwiecień tak mocno już jest kojarzony z tymże wydarzeniem, że trudno wyobrazić sobie go bez „Zielonych czeków”.

„Zielone czeki” to nagrody przyznawane corocznie z okazji Dnia Ziemi. Przyznawane od ponad ćwierć wieku w tym roku doczekały się sporych zmian organizacyjnych.

– Uznaliśmy, że przyszedł czas na kilka nowych istotnych zmian. Najważniejsze dotyczą regulaminu i uczestników konkursu, wprowadzamy nowe kategorie, mamy też zupełnie nowe logo konkursu – wyjaśnia Tomasz Bednarek, prezes WFOŚiGW w Katowicach.

Tegoroczne nagrody za działalność na rzecz ochrony środowiska w województwie śląskim przyznawane są w pięciu kategoriach: Ekologiczna osobowość roku, Ekogmina roku, Najaktywniejsza gmina roku walcząca ze smogiem i niską emisją, Inwestycja proekologiczna oraz Programy i akcje na rzecz ochrony przyrody i edukacji ekologicznej. W konkursie mogą teraz wziąć udział już nie tylko osoby fizyczne, ale również gminy, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa oraz organizacje pozarządowe.

– W swoich działaniach na rzecz ochrony środowiska w wielu przypadkach wyróżniają się już nie tylko pojedyncze osoby. Dlatego postanowiliśmy, że również takie działania będziemy doceniać i nagradzać. Stąd nowe kategorie i „Zielone czeki” także dla gmin, przedsiębiorstw czy organizacji pozarządowych – dodaje Tomasz Bednarek.

Pierwsze „Zielone czeki” z okazji Dnia Ziemi Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przyznał w 1994 roku. Od tego czasu łączna wysokość przyznanych nagród wyniosła ponad 2,5 mln zł! Wśród dotychczasowych laureatów znajdują się pasjonaci ochrony środowiska – naukowcy, nauczyciele, dziennikarze, przedsiębiorcy.

Laureatów „Zielonych czeków” 2020 planowo mieliśmy poznać 22 kwietnia. Biorąc pod uwagę fakt, że kalendarz wielu zapowiadanych imprez z wiadomych względów, musiał przejść korektę, to jWFOŚiGW wydłużył termin składania wniosków do 31 sierpnia.Gala „Zielonych czeków” planowana jest obecnie we wrześniu.

A ja tymczasem zapraszam do rozmowy z jedną z laureatek edycji ubiegłorocznej dr Beatą Urych z Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach.

Ważne są rzetelne źródła informacji

Zeszłoroczna Gala Zielonych Czeków była wyjątkowa dla Pani.

Oczywiście samo wyróżnienie jest nobilitujące i jednocześnie zobowiązuje mnie do jeszcze większego zaangażowania w działania na rzecz środowiska. Ale już sam udział w konkursie jest doskonałą okazją do zaprezentowania lokalnych inicjatyw szerokiemu gronu odbiorców.

Co Pani sobie pomyślała, kiedy dotarła do Pani wiadomość, że znalazła się Pani w gronie laureatów?

Jak wspomniałam, to dla mnie bardzo ważne wyróżnienie. Oznacza, że moja praca została zauważona. To zaszczyt znaleźć się w gronie pasjonatów, którzy na co dzień troszczą się o stan naszego środowiska. Tym bardziej, że wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że działalność naukowo–badawcza nie przebijała się tak łatwo do społecznej świadomości. A przedstawienie szczegółowych wyników naszych badań, w sposób atrakcyjny i zrozumiały dla każdego, nie jest proste, a czasami wręcz niemożliwe.

WFOŚiGW w Katowicach nagrodził Panią za dwa projekty pod tajemniczymi nazwami: MOLOC i AWAIR. Gdyby Pani wyjaśniła, co się pod nimi kryje i czym były te projekty i jak przebiegała praca nad nimi?

Te dwa projekty są nadal realizowane przez Główny Instytut Górnictwa i miasto Katowice oraz międzynarodowe konsorcjum w ramach programów UE. Projekt AWAIR związany jest z problemem złej jakości powietrza i narażeniem na smog dzieci, kobiet w ciąży, osób w podeszłym wieku i osób cierpiących na choroby układu oddechowego i serca. W przypadku tych grup, nawet krótkookresowa ekspozycja na działanie wysokich stężeń zanieczyszczeń może nieść za sobą negatywne skutki zdrowotne. W ramach działań pilotażowych
w Katowicach powstała sieć monitoringu jakości powietrza wraz z systemem powiadamiania o ostrzeżeniach i stanach alarmowych. System składa się ze 127 czujników
i 154 ekranów, na których prezentowane są stężenia pyłu zawieszonego (PM10 i PM2,5), pomiary z najbliżej zlokalizowanej stacji WIOŚ oraz indeks jakości powietrza. Czujniki i ekrany zamontowane są w szkołach, żłobkach, przedszkolach a także w niektórych przychodniach, domach kultury czy ośrodku sportowym.
Natomiast projekt MOLOC związany jest z nowymi wyzwaniami jakie stoją przed miastami w obliczu transformacji do gospodarki niskowęglowej, czyli charakteryzującej się niskim zużyciem energii i paliw, a co za tym idzie niskim poziomem emisji gazów cieplarnianych. W ramach projektu, dla każdego miasta, określono bariery, które uniemożliwiają osiągnięcie celów polityki klimatycznej. Nie skupiliśmy się tylko na problemach, ale na ich przezwyciężeniu. W ramach projektu powstał plan działań dla miast Katowice, który zakłada wdrożenie systemu monitorowania zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej oraz otwarcie „Miejskiego Centrum Energii” – punktu informacyjnego dla mieszkańców, gdzie można pozyskać wiedzę na temat oszczędzania energii, wymiany systemów ogrzewania i związanych z tym miejskich programów wsparcia.

Jakie przesłanie skierowałaby Pani do potencjalnych przyszłych laureatów?
Wszelkie działania proekologiczne są niezmiernie potrzebne. Im więcej oddolnych inicjatyw powstaje tym lepiej, cieszę się, że dbanie o środowisko zaczyna być coraz
ważniejszą częścią naszego życia. Niestety obecnie termin „ekologia” jest nadużywany. Zdarza się, że inicjatywy określane jako „zielone” i „ekologiczne” wcale takimi nie są. Dlatego tak ważne jest korzystanie z rzetelnych źródeł informacji.

A może Pani ma już plan na kolejne przedsięwzięcia godne Zielonych Czeków?
Obecnie jesteśmy w ostatniej fazie realizacji projektów. Sporo pracy jeszcze przed nami, ale są już plany na kolejne przedsięwzięcia.

Rozmawiała Hanna Grabowska-Macioszek

Foto: Archiwum dr Beaty Urych

 Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach” – zgodnie z pkt. III.2. „Zasad oznakowania przedsięwzięć…”