Ustalenie kontaktów z małoletnim dzieckiem

8 października 2018

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rodzice mają prawo do kontaktu z dzieckiem niezależnie od władzy rodzicielskiej. W społeczeństwie często mylnie uważa się, że rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie może mieć ustalonych kontaktów z  dzieckiem, natomiast władza rodzicielska a kontakty z dziećmi to dwie zupełnie różne instytucje, występujące często niezależnie od siebie. Warto wskazać, że nawet w sytuacji gdy rodzic został pozbawiony przez sąd władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, to nadal ma prawo do kontaktów z nim, chyba że sąd zakaże utrzymywania kontaktów jeżeli zagraża to dobru dziecka lub je narusza. Prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje rodzicom także wtedy, gdy dziecko przebywa w placówce opiekuńczo-wychowawczej czy rodzinie zastępczej. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem, w szczególności może:

  • zakazać spotykania się z dzieckiem;
  • zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
  • zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
  • ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
  • zakazać porozumiewania się na odległość.

 

Kontakty z dzieckiem to nie tylko przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) ale także bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

W sytuacji gdy dziecko przebywa na stałe u jednego z rodziców, rodzice określają wspólnie sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich, kierując się dobrem dziecka i należy wziąć pod uwagę jego rozsądne życzenia. Gdy brak jest porozumienia między rodzicami musi zostać rozstrzygnięte to przez sąd opiekuńczy. Odpowiednio wygląda to gdy dziecko nie przebywa u żadnego z rodziców, a pieczę nad nim sprawuje opiekun lub gdy zostało umieszczone w pieczy zastępczej.

Orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem Sąd opiekuńczy, gdy dana sprawa tego wymaga może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.

Rodzice dziecka nie pozostający w związku małżeńskim chcąc ustalić kontakty powinni złożyć wniosek do sądu rejonowego, według właściwości miejsca zamieszkania dziecka. W przypadku rozwodu sąd w wyroku orzekającym rozwód  rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Pamiętajmy, że często utrudniony kontakt z małoletnim dzieckiem ma nie tylko rodzic, ale także inne bliskie dziecku osoby. Kłótnie rodzinne i nie radzenie sobie z problemami między dorosłymi bardzo często powodują utrudnianie relacji z dziećmi. Takie zachowanie niewątpliwie źle wpływa na rozwój emocjonalny dzieci.

W takich przypadkach prawo przewiduje uregulowanie kontaktów na takich samych zasadach jak w przypadku rodziców, art. 1136 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że przepisy oddziału (oddział III KRiO- kontakty z dzieckiem) stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Sąd ustala kontakty z osobami innymi niż rodzice, jeżeli leży to w interesie dzieci.

Z doświadczenia  wynika, iż coraz częściej mamy do czynienia ze sprawami o uregulowanie kontaktów z dzieckiem pomiędzy dziadkami oraz rodzeństwem, Należy pamiętać, iż taka droga prawna również jest akceptowana przez wymiar sprawiedliwości.

Mec. Dariusz Nowak

Nowak i Materowskiego LAW & TAX Kancelaria Adwokacka w Katowicach